Asset Publisher Asset Publisher

Ochrona lasu

W ochronie lasu ważna jest znajomość procesów zachodzących w ekosystemie leśnym i monitoring stanu środowiska leśnego. Pozwala to na wczesną diagnozę zagrożeń, które mogą wpłynąć negatywnie na stan lasu. Leśnicy z Nadleśnictwa Brzeg poprzez działania profilaktyczne i ochronne oraz odpowiednie kształtowanie środowiska naturalnego zachowują trwałość naszych lasów.

Zagrożenia dzieli się na trzy grupy:

  • biotyczne (np. szkodliwe owady, grzyby patogeniczne, ssaki roślinożerne);
  • abiotyczne - ekstremalne zjawiska atmosferyczne (np. silne wiatry, śnieg, ulewne deszcze,wysokie i niskie temperatury);
  • antropogeniczne - wywoływane przez człowieka (np.pożary, zanieczyszczenia przemysłowe, zaśmiecanie lasu).

Szkody biotyczne

Jednym z niebezpieczeństw dla prawidłowego funkcjonowania ekosystemów leśnych w Nadleśnictwie Brzeg są zagrożenia biotyczne. W ochronie lasu przed owadami na terenie Nadleśnictwa Brzeg istotne znaczenie ma ochrona najmłodszego pokolenia lasu, są to uprawy leśne. Po założeniu uprawy, czyli dokonaniu nasadzeń sadzonkami sosny pospolitej często można zaobserwować proces uszkadzania drzewek przez owada zwanego szeliniakiem sosnowcem. W związku z tym leśniczowie z Nadleśnictwa Brzeg stosują różne metody ograniczenia szkód przez tego owada. Jednym ze sposobów profilaktycznych jest tzw. „przelegiwanie zrębu". Las po wycięciu nie jest w tym samym roku odnawiany (nie są sadzone drzewka). Nasadzeń nowego pokolenia lasu dokonuje się w drugim - trzecim roku od wycięcia, kiedy to na zrębie nie jest odczuwalny zapach żywicy wabiącej owada szeliniaka sosnowca. W przypadku pojawienia się szeliniaka sosnowca w uprawie, leśnicy zwalczają owada poprzez stosowanie metody mechanicznej, np. wykopanie na uprawie dołków chwytnych, do których dodatkowo wkładane są środki wabiące, a zwabione tam szkodniki są niszczone. Czasem zachodzi konieczność ochrony uprawy leśnej zabiegiem chemicznym – uprawę trzeba opryskać roztworem insektycydu-jest to wyłącznie zabieg ratunkowy.

Ważnym zagadnieniem w trwałości lasu jest również ochrona przed szkodnikami pierwotnymi (liściożernymi), takimi jak brudnica mniszka, strzygonia choinówka, poproch cetyniak, boreczniki i osnuja gwiaździsta. W celu na określenia zagęszczenia a jednoczesnie zwalczania prowadzone są prace prognostyczne, np. odłowy samców brudnicy mniszki do pułapek, liczenie samic brudnicy mniszki podczas przejścia przez zagrożone drzewostany w czasie kulminacji rójki, jesienne poszukiwania zimujących stadiów szkodników sosny. Na terenie leśnictwa Lubsza raz na kilka lat występuje gradacja owada osnui gwiaździstej. Wówczas w celu ratowania drzewostanów sosnowych konieczne jest wykonanie przeważnie oprysku chemicznego z powietrza.

Starsze drzewostany sosnowe w Nadleśnictwie Brzeg narażone są również na szkody od szkodników wtórnych (uszkadzających łyko i drewno), jak np. przypłaszczek granatek. Ochrona przed tymi szkodnikami polega głównie na: wyznaczaniu, terminowym usuwaniu i wywożeniu z lasu drzew zaatakowanych przez tego owada. Do skutecznej metody ograniczającej liczebność tego owada zaliczamy wykładanie przez leśniczych pułapek wabiących tzw. opasek lepowych na pniu drzewa.

Bardzo ważnymi sprzymierzeńcami leśnika w walce z nadmiernym rozmnażeniem się szkodliwych owadów są ptaki.

Aby poprawić ich warunki bytowania, wywieszane są w lasach budki lęgowe, pozostawiamy w na zrębach drzewa dziuplaste i kępy starodrzewia do naturalnej śmieci. Ponadto w uprawach leśnych sadzone są drzewa i krzewy owocowe. Zimą, gdy panują trudne warunki, prowadzone jest stałe dokarmianie ptaków.

Do zagrożeń trwałości lasu należy wymienić pojawianie się opieńkowej zgnilizny korzeni i huby korzeniowej.  Szczególnie zagrożone przez hubę korzeniową są drzewostany posadzone na gruntach porolnych. W celu ograniczenia rozprzestrzeniania się tych patogenów stosowane są metody biologiczne (zabezpieczanie pniaków preparatem PG IBL – Phlebia gigantea) oraz mechaniczne (usuwanie i palenie porażonych drzewek w uprawach i młodnikach).

Duże znaczenie gospodarcze mogą mieć szkody powodowane przez zwierzynę (jeleń, sarna, łoś). Dlatego konieczny jest racjonalny odstrzał zwierzyny łownej. Ponadto nadleśnictwo grodzi najcenniejsze kępy młodego lasu lub zabezpiecza drzewka przed zgryzaniem repelentami  Zimą podczas wykonywania pielęgnacji młodników i drzewostanów pozostawia się zwierzynie ścięte gałązki tzw. drzewa zgryzowe, co znacznie ogranicza spałowanie młodników. Oprócz tego celu poprawy warunków bytowania zwierzyny i ograniczenia szkód, koła łowieckie dzierżawiące obwody oraz Ośrodek Hodowli Zwierzyny „Rogalice" stale zagospodarowują grunty rolne jako poletka żerowe, pasy zaporowe i łąki śródleśne, które są na bieżąco wykaszane. Na ternie Ośrodka Hodowli Zwierzyny „Rogalice" jest zagospodarowanych ponad 70 ha łąk śródleśnych. 

Szkody abiotyczne

Zasoby leśne Nadleśnictwa Brzeg obejmują obszary o umiarkowanej częstotliwości występowania szkód abiotycznych. Niemniej w 2003 i 2008 roku wystąpiły istotne szkody od wiatrów. Miąższość uszkodzonych drzew - wiatrołomów wyniosła odpowiednio 38 tys. m3 drewna i 19 tys. m3. Innym czynnikiem powodującym szkody w drzewostanach (szczególnie w młodnikach i młodszych drzewostanach) było pojawienie się śniegołomów tzw. okiści w 2010 roku. Z zaszłości historycznej należy wspomnieć o powodzi w 1997 roku gdzie zalaniu i podtopieniu uległo 5 tys. ha lasu.

Zagrożenia antropogeniczne

Lasy Nadleśnictwa Brzeg charakteryzują się najwyższym, I stopniem zagrożenia pożarowego. Największe natężenie występowania pożarów występuje wiosną, z powodu wypalania traw. Dopiero jesienią zagrożenie pożarowe znacznie się zmniejsza.  Straty powstałe w wyniku pożarów często są niewymierne. W płomieniach giną liczne gatunki fauny i flory łąkowej oraz leśnej, następuje zubożenie przyrody.

Czynniki kształtujące zagrożenie pożarowe w Nadleśnictwie to: pora roku, wiek i skład gatunkowy drzewostanów, rodzaj pokrywy gleby, sieć szlaków komunikacyjnych oraz nasilenie ruchu na drogach, atrakcyjność turystyczna i obfitość płodów runa leśnego, obserwowane coraz większe odwiedziny lasu przez turystów.

Bardzo ważnym czynnikiem kształtującym zagrożenie pożarowe w poszczególnych porach roku są warunki meteorologiczne, takie jak: opady atmosferyczne, prędkość i kierunek wiatru, natężenie promieniowania słonecznego, temperatury powietrza i wilgotności powietrza. W sezonie palności codziennie określany jest stopień zagrożenia pożarowego, podawany na godz. 9.00  i 13.00. Przy wystąpieniu III (najwyższego) stopnia zagrożenia pożarowego i utrzymującej się przez co najmniej pięć kolejnych dni wilgotności ścioły leśnej mierzonej o godz. 9.00  poniżej 10 proc. nadleśnictwo obligatoryjnie wprowadza zakaz wstępu do lasu.

Zdjęcie wieży przeciwpożarowej.

Nadleśnictwo Brzeg posiada system wczesnego wykrywania i likwidacji pożarów lasu. W siedzibie jest punkt alarmowo-dyspozycyjny z dostępem do mapy numerycznej i modułu lokalizacji pożarów. W terenie znajdują się dwie dostrzegalnie pożarowe wyposażone w kolimatory do określania współrzędnych pożaru. Wieże pożarowe posiadają stałą łączność radiową z punktem alarmowo-dyspozycyjnym.

Lasy wzdłuż dróg publicznych są również zabezpieczane poprzez pasy przeciwpożarowe pasem typu „A". Pas przeciwpożarowy typu „A" jest to obszar gruntu o szerokości 30m, przyległy do granicy pasa drogowego albo obiektu, pozbawiony martwych drzew, leżących gałęzi i nieokrzesanych ściętych lub powalonych drzew oraz podszytu i podrostu gatunków iglastych z wyjątkiem jodły. Oddziela on las od dróg publicznych, dróg dojazdowych niebędących drogami publicznymi – do zakładu przemysłowego lub magazynowego, obiektów magazynowych i użyteczności publicznej. Wokół leśnych miejsc postoju stosowany jest pas typu „B". Jest to wyorana bruzda chroniąca obiekt przed pożarem powierzchniowym.

Pamiętajmy, las płonie szybko! Chrońmy las przed pożarem!